Hoe Dynamisch Organiseren een gemeente anders leert denken én werken
Onlangs ben ik gestart met de implementatie van Dynamisch Organiseren bij een gemeente in Zuid-Nederland. Het implementatietraject, waar we nu middenin zitten, is cruciaal voor de uiteindelijke toepassing van Dynamisch Organiseren. Ik neem je graag mee in mijn ervaring met dit project voor deze gemeente en vertel je meer over onze werkwijze.
Steeds harder werken eist zijn tol
Toen ik voor het eerst bij deze gemeente aanklopte, trof ik overbelaste medewerkers aan. Het cluster waar wij ons over mochten ontfermen, was door de coronacrisis en andere problematiek overbelast geraakt. Ze hadden het te druk met als gevolg: inefficiënt werken, ontevreden klanten en verminderd werkplezier. Het steeds harder werken eisten zijn tol voor de ruim 150 medewerkers.
Samen de basis leggen
De afdeling waar ik aan de slag ging, bestond uit 7 teams. We hebben voor een bottom-up aanpak gekozen. In de eerste fase van het traject informeren we teams over Dynamisch Organiseren en wat de basisprincipes zijn. Om dit efficiënt te kunnen doen, ‘scouten’ we in de teams naar medewerkers die Dynamisch Organiseren willen uitdragen. Deze teamleden (key-users) trainen wij om vervolgens met hun eigen team de taken in kaart te brengen. Op de achtergrond zijn wij voor deze key-users continu beschikbaar voor vragen en advies.
Hoe breng je taken in kaart?
Met Dynamisch Organiseren leren gemeenten om onderscheid te maken tussen structureel werk en tijdelijk werk. Met structureel werk bedoelen we werk dat altijd terugkomt zoals groenonderhoud en vergunningen. Tijdelijk werk zijn werkzaamheden die tijdelijk van aard zijn en een duidelijk begin- en eindpunt hebben. Vaak zijn dit projecten. Voor de tijdelijke werkzaamheden kan een team prioriteiten stellen. Overzicht van de werkzaamheden is daarmee de basis om de overstap te maken van ‘u vraagt wij draaien’ naar ‘hoort deze vraag bij ons en is het nodig om de vraag direct op te pakken?’.
Het maken van een capaciteitsplanning
Iedere key-user gaat na de training met zijn team aan de slag om een capaciteitsplanning te maken. Ze kijken samen met de collega’s naar de werkzaamheden die op dit moment worden uitgevoerd, hoeveel tijd dit kost en wat hiervan structureel of tijdelijk van aard is. Deze bevindingen worden verwerkt en vervolgens met ieder team besproken. “Ik wist niet dat we met zoveel projecten tegelijk bezig waren?!”, riep een teamlid in volle verbazing. Deze besprekingen maken vaak veel los bij de teams. We ontmoeten verbazing, bevestiging, erkenning en soortgelijke emoties en er komt meer ruimte voor de vraag ‘waar zijn we als team nu eigenlijk wel en niet van’. Nog een reden waarom deze analysefase voor ons zo belangrijk is; bewustwording.
Uitrollen van Dynamisch Organiseren
Nu de capaciteitsplanningen bij alle teams operationeel zijn, gaan we nu aan de slag met de volgende fase van Dynamisch Organiseren. Onderwerpen die nu geadresseerd worden zijn ‘samenwerking, leiderschap, en kernwaarden’. Tegelijkertijd werken we ook aan het inrichten van ‘team overstijgend projectmanagement’.
We zijn nog maar net begonnen, maar hebben met elkaar al grote stappen gemaakt.
Raak jij enthousiast over onze aanpak? Ik kom graag een keer langs bij jouw gemeente!
Vertragen om vertraging te voorkomen
“Maar dan moet ik dus meer tijd investeren aan de voorkant, terwijl we de deadlines van projecten nu al heel vaak niet halen?” Het is een vraag die ons regelmatig gesteld wordt. En het antwoord is eigenlijk altijd hetzelfde: “Ja, inderdaad.” Dat voelt natuurlijk een beetje tegenstrijdig, want implementeren we Dynamisch Organiseren niet juist om meer dingen daadwerkelijk gedaan te krijgen? En ook dat klopt. Maar hoe werkt dat dan precies?
De onderliggende gedachte van Dynamisch Organiseren is dat je overzicht en focus kunt creëren door je bewust te zijn van welke werkzaamheden je doet en eventueel wilt gaan oppakken.
Een weg zoeken in alle opgaven
In de praktijk zien we vaak gebeuren dat medewerkers, vanuit een drive die lovenswaardig is, tegen alles ‘ja’ zeggen wat voorbijkomt. Die vraag die de wethouder stelt, kun je immers niet zomaar negeren. En dat project waar die collega mee bezig is, daar heeft jouw expertise ook meerwaarde. Het gevolg is echter een constant gevoel van druk (zijn), omdat we aan veel taken tegelijk werken. Dit terwijl we ons er niet precies van bewust zijn wat precies het doel is en wanneer een project afgerond is. Ik zie regelmatig dat het niet alleen voor medewerkers een uitdaging is, maar ook voor teammanagers om hier goed op te sturen. De methodiek van Dynamisch Organiseren helpt daarbij.
Hoe helpt Dynamisch Organiseren tegen potentiële vertraging?
Door middel van een capaciteitsplanning wordt de beschikbare tijd van het team (en daarmee ook iedere medewerker individueel) afgezet tegen het werk dat er ligt. Zodra er een nieuw project of opdracht bijkomt wordt bewust stilgestaan om te kijken of de werkzaamheden passen in de tijd én de prioriteit van het team. Daarbij wordt ook inzichtelijk gemaakt wat de verwachte doorlooptijd, het doel en het resultaat van het betreffende project is. Zo wordt voorkomen dat je (onbewust) met werkzaamheden aan de slag gaat die niet passen in je tijd of die eigenlijk (op dit moment) niet de prioriteit hebben.
Werken met een goed gevoel
Deze manier van werken geeft medewerkers een goed gevoel. Ze zijn zich ervan bewust dat ze bezig zijn met het werk dat er écht toe doet, zonder dat ze structureel te veel werk hebben. Oftewel: door aan de voorkant even te vertragen, voorkom je dat allerlei werkzaamheden op een later moment vertraging oplopen. En de praktijk laat zien dat iedereen daar baat bij heeft.
Dynamisch Organiseren is geen rocket science!
Dynamisch organiseren (DO) is geen rocket science. Toch is de praktijk weerbarstig. DO invoeren vraagt inspanning van het team. De voordelen zijn evident en structureel, maar het vraagt op de korte termijn wel inspanning. Ik ben dan ook op zoek naar de knoppen die van belang zijn bij de invoering van DO. Ik wil er vier noemen die ik sowieso onderscheid, maar ik realiseer me dat er nog veel meer zijn.
Nog niet bekend met Dynamisch Organiseren? Ik praat je kort bij:
De essentie van Dynamisch Organiseren is het expliciet verbinden van vraag en aanbod, van gevraagde competenties aan beschikbare competenties, van gevraagde capaciteit aan beschikbare capaciteit. Met expliciet bedoelen we dat het weloverwogen gebeurt ondersteund door inzicht in capaciteit en competenties.
Vier factoren die meespelen in het succes van Dynamisch Organiseren binnen organisaties
1. Het is geen ‘one size fits all’ oplossing
Blijf dicht bij het waarom. DO zelf is geen doel maar een middel. Iedere betrokkene bij DO dient het waarom te ‘voelen’. Vaak is dat doel evident: rust en overzicht, efficiënt werken, arbeidsvreugde of onderlinge verbinding. Maar dat is niet altijd zo. DO kan voor 80% van het team van groot belang zijn maar voor 20% van minder belang. De administratieve ondersteuning heeft bijvoorbeeld niet zoveel aan het maken van onderscheid tussen ontwikkeling en beheer wanneer al zijn of haar werkzaamheden beheersmatig zijn. DO is dan ook geen ‘one size fits all’ oplossing. De diepgang verschilt per team en binnen een team. Daarom investeren wij ook veel tijd in het coachen en trainen van teams.
2. Anders kijken naar je werkzaamheden
We schreven vanuit ons moederbedrijf SQALE al eerder een boekje met als titel ‘Anders kijken; meer zien’. Dat ging over procesinrichting en dat geldt zeker ook voor DO. Iedereen kijkt op een bepaalde manier naar zijn werk. Onze ervaring is dat de meeste medewerkers hun indeling maken op basis van expertise. ‘Ons team bestaat uit juristen, adviseurs, procesregisseurs en administratieve ondersteuning’.
Voor DO hebben we echter een aanvullende indeling nodig. ‘Ons team levert een aantal producten en diensten en ons team ontwikkelt op een projectmatig wijze.’ We maken dus onderscheid tussen enerzijds processen die betrekking hebben op dienstverlening, beheer, toezicht, handhaving, administratie etc. en anderzijds het ontwikkelproces. De snelheid waarmee DO kan worden geïmplementeerd is afhankelijk van de mate waarin de betrokkenen in staat zijn deze nieuwe (aanvullende) indeling zich eigen te maken.
3. Het hebben van inzicht
Ik heb een beetje een haat-liefde verhouding met inzicht. Enerzijds zie ik dat DO pas concreet wordt als er een overzicht is met processen en projecten. Anderzijds geeft dit maar een deel weer van wat we met DO willen en kunnen bereiken. Een capaciteitsoverzicht zegt namelijk nog weinig over het hebben van de juiste mensen op de juiste klus en de aansluiting van de projecten op het overall doel van het team. Toch kan het ook niet zonder. Een capaciteitsplanning is een instrument uit de systeemwereld en werkt alleen als we deze goed weten te verbinden met de leefwereld om ons heen. Medewerkers die dit begrijpen, kunnen zorgen dat het inzicht optimaal is en daarmee écht verschil maken.
4. Leiderschap is cruciaal
Dynamisch organiseren kost tijd om in te voeren en vergt discipline om bij te houden. Een opdrachtgever die in alles uitstraalt dat DO voor hem of haar een onmisbaar instrument is, maakt een implementatie relatief eenvoudiger. Als de opdrachtgever erin ‘gelooft’, zal de omgeving DO eerder adopteren. Leiderschap is daarmee cruciaal.
Het definiëren van bovenstaande en andere ‘knoppen’, helpt teams om met minimale inspanning maximaal resultaat te behalen. Bij SQALE willen we blijven leren zodat onze klanten met dezelfde inspanning meer resultaat kunnen bereiken. Daar worden we gelukkig van.